Przyczyny i profilaktyka w drętwieniu kończyn

Drętwienie kończyn to dolegliwość, z którą spotkał się chyba każdy z nas. Jej podłoże może być bardzo różne. Począwszy od zwykłego ucisku na  nerwy wywołanego przez np. długotrwałe klęczenie, poprzez niedobory w diecie, choroby zwyrodnieniowe kręgosłupa, neuropatię czy nawet udar mózgu. Warto więc zapoznać się bliżej z tematem drętwienia kończyn, by mieć świadomość podłoża odczuwanych dolegliwości i wiedzieć, jak im zaradzić.

Jakie czynniki wywołują drętwienie kończyn?

Drętwienie rąk – objawy i przyczyny

Drętwienie rąk to zaburzenie czucia, które zwykle odczuwane jest w obrębie palców. Dochodzi do niego w konsekwencji niedostatecznego ukrwienia lub unerwienia tych miejsc. Wówczas chorzy odczuwają mrowienie, dłonie są osłabione, przez co wykonywanie nawet prostych, codziennych czynności bywa problematyczne.

Zespół cieśni nadgarstka

W wielu przypadkach przyczyną drętwienia i bólu dłoni jest tzw. zespół cieśni nadgarstka, który jest wywoływany przez ucisk nerwu pośrodkowego. Chorzy odczuwają mrowienie, drętwienie, a nawet ból nasilający się szczególnie w nocy w obrębie trzech palców – środkowego, wskazującego oraz kciuka. W grupie podwyższonego ryzyka znajdują się przede wszystkim osoby:

• pracujące przy komputerze,
• wykonujące prace manualne oraz ciężkie fizyczne,
• kobiety w okresie ciąży i połogu,
• chorujące na reumatoidalne zapalenie stawów, cukrzycę czy niewydolność nerek.

Jeśli dokucza nam drętwienie dłoni w obrębie wskazanych powyżej trzech palców, to warto przeprowadzić szczegółową diagnostykę. Lekarz zapewne po przeprowadzeniu wywiadu podejmie decyzję o wykonaniu badania EMG. Jeśli okaże się, że nerw jest blokowany, to pierwszym krokiem będzie skierowanie pacjenta na rehabilitację. W sytuacji, gdy badanie wykaże znaczne uszkodzenie nerwu, konieczny może być nawet zabieg chirurgiczny.

Drętwienie dłoni a choroby kręgosłupa

Inną przyczyną drętwienia rąk mogą być choroby zwyrodnieniowe kręgosłupa, w tym  dyskopatia. Ból karku wywołany uciskiem na korzenie nerwowe, może promieniować aż do dłoni i tym samym powodować ich drętwienie. W celu eliminacji tych dolegliwości lekarze zazwyczaj w pierwszej kolejności zalecają rehabilitację odcinka szyjnego kręgosłupa oraz przyjmowanie leków o właściwościach przeciwbólowych i przeciwzapalnych. Wskazane są również ćwiczenia rozluźniające, fizykoterapia oraz masaże.

Neuropatia, a drętwienie rąk

W wielu przypadkach przyczyną drętwienia kończyn górnych jest także neuropatia, czyli choroba, która doprowadza do uszkodzenia nerwów obwodowych. Odpowiadają one za przekazywanie impulsów pomiędzy ośrodkowym układem nerwowym, a danymi partiami naszego ciała.

Trzeba jednak mieć świadomość, że pojęcie neuropatii jest bardzo szerokie. Jej podłoże może mieć charakter zarówno wrodzony, jak i nabyty. Przypadki wrodzonej neuropatii są dość rzadko spotykane. Z kolei te o charakterze nabytym występują na skutek cukrzycy, nadużywania alkoholu, urazów i uszkodzeń nerwów, niedoboru witamin i mikroelementów (w szczególności witaminy B1, B12, E oraz kwasu foliowego), chorób autoimmunologicznych czy zaburzeń hormonalnych.

Ze względu na złożoność choroby, zarówno proces diagnostyczny, jak i terapia neuropatii są dość skomplikowane. Leczenie najczęściej bazuje na próbie opanowania choroby, która stała się źródłem problemów w postaci drętwienia kończyn.

Drętwienie nóg – objawy i przyczyny

Przyczyn drętwienia kończyn dolnych może być wiele. Zazwyczaj wynikają one z zaburzeń w przewodnictwie nerwowym, które mogą mieć charakter przejściowy, trwały lub postępujący. W większości przypadków podłożem dolegliwości objawiających się jako mrowienie, utrata czucia czy ból, jest zbyt długie przebywanie w jednej pozycji. Uczucie drętwienia kończyn dolnych bardzo często pojawia się, gdy siedzimy w nieprawidłowej pozycji, przykładowo siadamy na jednej z nóg lub zakładamy jedną na drugą.

Jednorazowe i przejściowe uczucie mrowienia czy drętwienia nie powinno budzić większego niepokoju. W sytuacji, gdy jednak dolegliwość ta często się powtarza lub towarzyszą jej obrzęki nóg, to należy bezwzględnie skontaktować się z lekarzem. Mrowienie i drętwienie kończyn dolnych mogą być bowiem objawem innej, poważniejszej choroby.

Dyskopatia a drętwienie nóg

W wielu przypadkach za zdrętwienie nóg odpowiadają choroby zwyrodnieniowe kręgosłupa. Gdy dochodzi bowiem do zmian w strukturach kręgów, znacznie wzrasta ryzyko ucisku na wybrane partie nerwów. Jeśli odczuwamy ból w dolnym odcinku kręgosłupa, który dodatkowo przechodzi przez przednią część uda i promieniuje do stopy, to z dużym prawdopodobieństwem zmagamy się z dyskopatią lędźwiową. W takiej sytuacji lekarz w pierwszych dniach zaleci nam zażywanie leków przeciwzapalnych i przeciwbólowych, a w dalszej kolejności skieruje nas na rehabilitację.

Choroba niedokrwienna kończyn i jej wpływ na drętwienie nóg

Drętwienie kończyn dolnych jest również często wywołane niedokrwieniem, które następuje na skutek miażdżycy lub choroby Buergera. Przy takich współistniejących chorobach, drętwienie nóg występuje z reguły w stanach nagłych i ostrych, niż przewlekłych i każdorazowo wymaga konsultacji z lekarzem.

Przewlekła niewydolność żylna oraz żylaki kończyn dolnych wymagają bowiem stałej kontroli oraz specjalistycznego postępowania medycznego. W sytuacji, gdy oprócz uczucia drętwienia pojawią się obrzęki czy skurcze, lekarz może zalecić stosowanie maści z heparyną czy wyciągiem z kasztanowca oraz noszenie specjalnych rajstop uciskowych. Pomocne będzie także czasowe unoszenie nóg do góry.

Wpływ neuropatii na uczucie drętwienia nóg

Tak jak i w przypadku drętwienia rąk, tak i w przypadku kończyn dolnych przyczyną dolegliwości może być neuropatia. Szczególnie często spotykana i groźna jej forma jest ta o podłożu cukrzycowym. W skrajnych przypadkach może ona doprowadzić do zupełnego zaniku czucia w obrębie stopy. Aby uniknąć takich sytuacji, należy systematycznie kontrolować poziom cukru we krwi i w razie potrzeby, przyjmować leki. Przyczyną omawianych dolegliwości może być też neuropatia współtowarzysząca chorobie alkoholowej, autoimmunologicznej czy polekowej.

Zespół niespokojnych nóg

Drętwienie kończyn dolnych występuje także w zespole niespokojnych nóg, zwanym z angielskiego RLS (restless legs syndrome). Chorzy odczuwają zmęczenie, drętwienie oraz niepokój nóg, które przybierają na sile w czasie spoczynku lub snu. Wówczas pojawia się potrzeba ruszania kończynami czy ich masażu. W większości przypadków (szacuje się, że nawet w 90%) osoby cierpiące na zespół niespokojnych nóg wykonują ruchy przypominające kopanie także podczas snu. To z kolei w dłuższej perspektywie sprzyja bezsenności i ogólnemu pogorszeniu samopoczucia.

Choroba ta może dotknąć każdego, jednak najczęściej pojawia się u osób starszych i u kobiet w ciąży. Często towarzyszy osobom, które mają niedokrwistość wynikającą z niedoboru żelaza oraz tym, których nerki nie pracują prawidłowo. Pojawia się także u osób z niedoborem magnezu, jak i w przebiegu polineuropatii.

Diagnoza RLS przebiega na podstawie wywiadu zebranego od pacjenta oraz objawów klinicznych. Przed postawieniem ostatecznego rozpoznania, bardzo ważną kwestią jest także wykluczenie innych przyczyn, które mogą dawać podobne objawy. W szczególności mowa tu o cukrzycy, chorobie nerek czy wątroby, przewlekłych stanach zapalnych, czy różnego rodzaju zaburzeniach neurologicznych. Leczenie zespołu niespokojnych nóg polega przede wszystkim na eliminacji pierwotnej dolegliwości, która wywołała dane symptomy chorobowe.

Co zrobić, gdy odczuwamy drętwienie kończyn?

Jeśli zmagamy się z problemem drętwienia kończyn, to przede wszystkim musimy nakierować nasze działania na ustalenie przyczyny odczuwanych dolegliwości. Czasem wystarczy suplementacja odpowiednimi witaminami i minerałami, aby uprzykrzające życie mrowienia ustąpiły. W niektórych przypadkach wskazana jest też zmiana trybu życia na bardziej aktywny oraz skupienie się na rehabilitacji. Z całą pewnością warto jednak każdy przypadek skonsultować ze specjalistą, aby nie przeoczyć i nie zbagatelizować żadnych symptomów. Im dokładniej bowiem przejdziemy ścieżkę diagnostyczną, tym prędzej ustalimy podłoże drętwienia kończyn i szybciej powrócimy do pełni sprawności.