Dyskopatia – leczenie oraz profilaktyka

Leczenie dyskopatii oraz profilaktyka zwyrodnień kręgosłupa

Dyskopatia, nazywana także przepukliną jądra miażdżystego, jest jedną z wielu chorób zwyrodnieniowych kręgosłupa, w których profilaktyka odgrywa znaczącą rolę. Choć do jej przyczyn zaliczamy zarówno uwarunkowania genetyczne, jak i wiek, lekarze oraz fizjoterapeuci zgodnie przyznają, że proces jej przebiegu zależy w znaczącym stopniu zarówno od trybu, jak i higieny codziennego życia.

Co oznacza termin dyskopatia?

Terminem „dyskopatia” określa się szerokie spektrum schorzeń krążka międzykręgowego, nazywanego również tarczą międzykręgową czy też potocznie „dyskiem”. Jest on zbudowany z elastycznego jądra miażdżystego umieszczonego w strukturze ochronnej, zwanej pierścieniem włóknistym. Z wiekiem, na skutek mikrouszkodzeń dochodzi do tworzenia się mikroszczelin w pierścieniu, przechodzących w kolejnych stadiach w pęknięcia. W ostatniej z faz może dojść do przerwania pierścienia i przemieszczenia się niechronionego jądra. Zmiany najczęściej dokonują się w odcinkach - szyjnym oraz lędźwiowym, a najrzadziej w odcinku piersiowym. 

Jakie symptomy powinny wzbudzić naszą czujność?

Zarówno dyskopatia, jak i każda z innych zwyrodnieniowych zmian kręgosłupa rozpoczyna się mniej więcej w podobny sposób. Chorzy skarżą się na ból o różnym natężeniu - od wolno narastającego, po nagły, silny, rozchodzący się, aż do kończyn oraz na pewnego rodzaju usztywnienie w poruszaniu się. Szczególnie często dolegliwości te są odczuwalne przy porannym wstawaniu, opisywane przez pacjentów jako nadmierna sztywność wymagająca „rozruszania się”.

Wśród częstych objawów dyskopatii wymienia się także:

• zaburzenie czucia w kończynach dolnych lub górnych,

• kłopoty z wypróżnianiem,

• zawroty głowy i nudności,

• ból barku, karku oraz głowy,

• niedowład kończyn.

Jeśli zaobserwujemy któryś z powyższych objawów, to zdecydowanie należy  udać się na konsultację do specjalisty np. neurologa lub ortopedy. Należy pamiętać o tym, że kluczem do dobrania skutecznej metody leczenia dyskopatii oraz innych chorób zwyrodnieniowych kręgosłupa jest precyzyjnie postawiona diagnoza.

Jak przebiega leczenie dyskopatii?

Choć wszystkie z wymienionych powyżej objawów dyskopatii oraz innych chorób zwyrodnieniowych kręgosłupa są poważne i zaniedbanie ich prowadzić może do licznych powikłań, samo leczenie tych schorzeń jest nad wyraz skuteczne i w większości przypadków (90%) także nieinwazyjne. Zdarzają się co prawda sytuacje, w których niezbędna jest ingerencja chirurgiczna, jednak u większości pacjentów leczenie farmakologiczne oraz fizjoterapia przynoszą ulgę w dolegliwościach oraz hamują dalszy rozwój choroby. 

Trzeba pamiętać, że choroby zwyrodnieniowe kręgosłupa niejednokrotnie w początkowej fazie nie dają wyraźnych i łatwych do zdiagnozowania objawów. Warto więc zasięgnąć porady specjalisty, aby szybko postawić diagnozę i rozpocząć leczenie. Lekarz podczas wizyty wykona szczegółowy wywiad oraz podstawowe testy diagnostyczne określające prawidłowość odruchów. Może także podjąć decyzję o wykonaniu dodatkowych badań. W diagnostyce dyskopatii i innych zwyrodnień kręgosłupa stosuje się najczęściej następujące badania obrazowe:

• RTG,

• tomografię komputerową (TK),

• rezonans magnetyczny (MRI).

Leki, które podaje się pacjentom w celu uśmierzenia bólu, należą zazwyczaj do 3 grup: 

• przeciwbólowych, 

• przeciwzapalnych,

• miorelaksacyjnych. 

Fizjoterapia zalecana jest natomiast wszystkim pacjentom po wstępnym ustąpieniu silnych objawów bólowych oraz zakwalifikowaniu się pacjenta do leczenia zachowawczego. Najczęściej są to osoby, u których nie doszło do przerwania pierścienia włóknistego. Pacjenci kierowani do leczenia chirurgicznego, polegającego zwykle na dyscektomi (usunięciu części jądra miażdżystego), dyscektomii endoskopowej lub nukleoplastyce krążka miedzykręgowego, niedługo po operacji także poddawani są zabiegom rehabilitacyjnym.

Rehabilitacja w leczeniu dyskopatii i chorób zwyrodnieniowych kręgosłupa

Nie da się przecenić roli fizjoterapii w leczeniu chorób zwyrodnieniowych kręgosłupa. Trzeba przy tym pamiętać, że przy dyskopatii, jak i chorobach zwyrodnieniowych, właściwie każdy przypadek rozpatrywany jest indywidualnie i jedynie doświadczony fizjoterapeuta, zapoznając się z historią choroby danego pacjenta, jest w stanie ułożyć spersonalizowany plan leczenia. 

Fizjoterapeuta musi przede wszystkim dowiedzieć się:

• Z której części narządu ruchu pochodzą objawy?

• Jaki charakter ma odczuwany ból?

• Czy występują podejrzenia poważnej patologii?

Na podstawie wnikliwej analizy objawów i dolegliwości danego pacjenta dobierany jest odpowiedni zakres ćwiczeń oraz ich intensywność.

Istnieje grupa metod, które bywają często wykorzystywane i są chwalone ze względu na ich skuteczność. Mówimy tutaj o metodach zakładających czynny udział pacjenta w procesie rekonwalescencji oraz jego edukację z zakresu wzorców ruchowych. Przykładem może być Metoda McKenziego, zwana także MDT (mechanical diagnosis and therapy). Jest to metoda wykorzystująca zarówno pracę z terapeutą, jak i trening osobisty oraz autoterapię.

Profilaktyka zwyrodnień kręgosłupa – podejmij działania w trosce o własne zdrowie

Choć na czynniki genetyczne lub te związane z wiekiem nie mamy wpływu, możemy postarać się zminimalizować zagrożenia. Podstawowym zaleceniem w profilaktyce chorób zwyrodnieniowych kręgosłupa jest aktywny oraz higieniczny tryb życia. Ważnym wyznacznikiem jest także zdrowa i zbilansowana dieta, która nie tylko wpłynie na odpowiednie nawodnienie tkanek, ale pozwoli również utrzymać odpowiednią wagę ciała. Niestety nadwaga i otyłość często przyczyniają się do powstawania zwyrodnień kręgosłupa. 

Do działań profilaktycznych warto więc wprowadzić:

• odpowiednio dobrane ćwiczenia wzmacniające mięśnie,

• redukcję wagi ciała,

• przestrzeganie zasad ergonomii pracy,

• odpowiednią suplementację diety.

Trzeba pamiętać, że wczesne rozpoznanie dyskopatii czy innych chorób zwyrodnieniowych kręgosłupa daje dobre rokowania. Fizjoterapia połączona z autoterapią pozwalają na szybki powrót do zdrowia oraz przynoszą ulgę w dolegliwościach bólowych.