Otyłość – dlaczego jest groźna dla człowieka?

Otyłość - jak ją rozpoznać i dlaczego jest niebezpieczna dla człowieka

World Obesity Federation alarmuje, że w 2025 roku blisko 2,7 mld ludzi na świecie, czyli tak naprawdę co czwarta osoba, może zmagać się z problemem otyłości lub nadwagi. Sytuacja ta jest na tyle poważna, że Światowa Organizacja Zdrowia uznała otyłość za jedną z najgroźniejszych dla życia człowieka chorób, która nieleczona prowadzi do rozwoju cukrzycy, zaburzeń krążenia krwi, zespołu metabolicznego czy powstawania nowotworów. Co zrobić, aby uchronić się przed tymi dolegliwościami?

Jak rozpoznać nadwagę lub otyłość?

Na nadwagę cierpią osoby, których wskaźnik BMI (z ang. Body Mass Index) przekracza 25 punktów. Z kolei u ludzi otyłych wskaźnik BMI przekracza 30 punktów. BMI oblicza się, dzieląc masę ciała podaną w kilogramach przez wzrost podany w metrach kwadratowych. Np. dla osoby o wzroście 191 cm (1,91 m) i wadze 95 kg wskaźnik ten = ok. 26 i jest liczony następująco: 95/ (1,91x1,91). U osób zdrowych powinien on oscylować w granicy 18,5-24,99 punktów.

W rozpoznaniu otyłości trzeba także zwrócić uwagę na obwód w pasie. Uznaje się, że u kobiet nie powinien on przekraczać 81 cm, a u mężczyzn 101 cm. Wszelkie odstępstwa od tych norm mogą skutkować wieloma powikłaniami zdrowotnymi.

Jak wynika z badań przeprowadzonych przez Światowy Indeks Bezpieczeństwa Żywnościowego, opracowanych przez Economist Intelligence Unit (EIU) na zlecenie firmy DuPont, aż 23,2 % populacji Polski jest otyła. Wynik ten plasuje nas powyżej średniej europejskiej, która wynosi 21,5% i jednocześnie daje nam szóste miejsce w Europie.

– „Polska od wielu lat plasuje się na niechlubnych wysokich pozycjach i wykazujemy wysoki odsetek osób otyłych w naszym kraju. Szacuje się, że połowa dorosłych i co ósme dziecko w Polsce są otyłe lub mają nadwagę. Wyniki są alarmujące i pokazują istotne negatywne skutki społeczne i gospodarcze tego zjawiska. Wskaźnik otyłości, który badamy w ramach Światowego Indeksu Bezpieczeństwa Żywnościowego, przekłada się pośrednio na bezpieczeństwo żywnościowe, określając poziom dostępu ludności danego kraju do wystarczającej ilości żywności, bogatej w składniki odżywcze” – podkreśla Andrzej Pałka, Dyrektor Generalny DuPont Poland.

Nie jest to oczywiście powód do dumy. Sytuacja ta wymaga gruntownego zweryfikowania stylu życia i sposobu odżywiania Polaków. Dlaczego? Ponieważ skutki nadwagi i otyłości niosą za sobą szereg bardzo negatywnych dla naszego zdrowia konsekwencji.

Dlaczego otyłość jest niebezpieczna dla człowieka?

Otyłość to choroba, która negatywnie wpływa na kondycję fizyczną i psychiczną człowieka. Może powodować szereg problemów zdrowotnych, w tym:

· cukrzycę,

· nadciśnienie tętnicze,

· choroby układu krążenia,

· choroby układu mięśniowo-szkieletowego,

· problemy ze snem,

· depresję,

· nowotwory (głównie rak piersi czy jelita grubego).

Warto zwrócić uwagę na fakt, że zwykle dolegliwości te występują u pacjentów zespołowo. Przykładowo cukrzyca wpływa negatywnie na stan naczyń krwionośnych, a to w konsekwencji zaburza pracę układu krwionośnego i może stać się przyczyną zawału serca czy udaru mózgu.

Problemem osób z nadwagą i otyłych jest także ograniczona ruchomość, a tym samym kłopot z uczestniczeniem w życiu społecznym czy podejmowanie aktywności zawodowej. Sytuacje te wywołują napięcia nerwowe i stają się częstą przyczyną depresji.

Jakie są przyczyny otyłości?

Tak naprawdę przyczyn otyłości może być bardzo wiele. Najczęściej wynikają one z nieprawidłowego odżywiania, prowadzenia niewłaściwego trybu życia czy braku ruchu.

Niestety wraz z postępem technologicznym możemy zauważyć obniżenie aktywności fizycznej i ogólnej dbałości o zdrowie. Dojazd do pracy autem zamiast rowerem, szybkie posiłki składające się z wysokokalorycznych i przetworzonych składników, siedząca praca, a w czasie wolnym wylegiwanie się na kanapie, to jedne z najpopularniejszych „grzechów” współczesnych ludzi. Oczywiście nie wszystkich. Warto zwrócić uwagę na fakt, że przyczyną otyłości mogą być także uwarunkowania genetyczne lub zaburzenia metabolizmu.

Co zrobić, aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia problemów zdrowotnych w postaci nadwagi lub otyłości?

Redukcja masy ciała poprzez dietę

Każda osoba, która ma nadwagę lub cierpi na otyłość, powinna podjąć próbę redukcji masy ciała. W przypadku chorych z nadwagą już 5-procentowa utrata wagi zmniejsza ryzyko wystąpienia chorób serca czy cukrzycy typu 2.

Trzeba przy tym pamiętać, że odchudzanie powinno być przeprowadzane pod okiem specjalistów. Bardzo ważny jest bowiem odpowiedni dobór posiłków oraz ich składników, który jednocześnie dostarczy osobie otyłej odpowiedniej ilości składników odżywczych i witamin, przy jednoczesnym zmniejszeniu ich kaloryczności. Redukcja masy ciała musi następować stopniowo, co pozwoli organizmowi przyzwyczaić się do zaistniałej sytuacji i wyeliminuje problem „efektu jo-jo”.

Regularna aktywność fizyczna

Światowa organizacja zdrowia zaleca, aby osoby pomiędzy 18 a 64 rokiem życia podejmowały tygodniowo przynajmniej 150 minut umiarkowanego ruchu lub 75 minut intensywnego wysiłku. Jakie aktywności ruchowe warto podejmować? Tak naprawdę powinny one być kombinacją trzech typów aktywności:

· ćwiczeń wytrzymałościowych,

· ćwiczeń siłowych,

· ćwiczeń rozciągających.

Najlepiej, aby plan treningowy został indywidualnie dobrany do możliwości danej osoby. Otyłość wywołuje bowiem szereg ograniczeń i źle wykonane ćwiczenie może skutkować dalszymi negatywnymi konsekwencjami, zamiast sprzyjać redukcji masy ciała.

Edukacja dzieci i młodzieży

W walce z otyłością szczególną rolę pełni także edukacja. Jak wynika bowiem z badań, problem nadwagi i otyłości dotyka coraz młodsze osoby, w tym dzieci. Tymczasem wpajanie młodemu pokoleniu dobrych i zdrowych nawyków zaprocentuje w przyszłości. Wiedza na temat piramidy żywienia czy konsekwencjach braku ruchu powinna być przekazywana już w przedszkolu. Ważną kwestią jest także zwiększenie dostępność poradni dietetycznych. Często bowiem rodzice z problemem otyłości przekazują złe nawyki swoim dzieciom i choć wiedzą, że ich choroba to zagrożenie dla ich życia, to bez pomocy z zewnątrz nie są w stanie sprostać wyzwaniu zmiany nawyków i zredukowania masy ciała.

Trzeba pamiętać, że za każdy dodatkowy kilogram masy ciała otrzymamy od naszego organizmu „fakturę z odroczonym terminem płatności”. Ryzyko wystąpienia zawału, udaru, cukrzycy, chorób stawów, nowotworów zdecydowanie wzrasta u osób z nadwagą i otyłych. Działajmy więc prewencyjnie i myślmy długofalowo.