Diagnostyka obrazowa w fizjoterapii - dlaczego warto ją stosować?

Fizjoterapeuci dysponują całym zestawem technik i metod pracy z pacjentem, które docelowo przekładają się na efektywność terapii. Wybór odpowiedniej z nich zależy jednak od odpowiednio postawionej diagnozy. Szeroki wywiad z pacjentem, zapoznanie się ze zgromadzonymi wynikami badań, czy testy kliniczne często nie wystarczają, aby prawidłowo rozpoznać dolegliwości pacjenta i rozpocząć terapię. Czasem wstępna opinia lekarza wymaga także potwierdzenia poprzez diagnostykę obrazową. Dlaczego warto wykonać dodatkowe badania przed rozpoczęciem fizjoterapii?

Metody stosowane w diagnostyce obrazowej

Na początku wyjaśnijmy, co oznacza pojęcie diagnostyki obrazowej. Jest to dział medycyny, który zajmuje się opracowywaniem obrazów zmian fizjologicznych, jak i patologicznych, które pojawiają się w ludzkim ciele.

Do najczęściej wykorzystywanych badań w diagnostyce obrazowej należą:

1. Rentgen (RTG)

Badanie to daje dwuwymiarowy obraz badanego fragmentu ciała i organów wewnętrznych, który jest rejestrowany w trakcie prześwietlania wiązką promieni rentgenowskich. Choć badanie to jest zupełnie bezbolesne, to jednak nie pozostaje obojętne dla naszego organizmu. Promienie przenikają do tkanek i mogą prowadzić do ich uszkodzenia. Z tego względu badań RTG nie wykonuje się kobietom w ciąży, a badanym osobom zakłada się specjalny fartuch osłaniający miednicę w celu ochrony narządów rozrodczych.

Jakie zastosowanie ma to badanie w fizjoterapii?

RTG służy przede wszystkim do oceny układu kostnego. Zwykle daje ono wystarczający pogląd w diagnozowaniu urazów w postaci złamań, zwichnięć, zwapnień czy zwyrodnień. Jest także przydatne w ocenie wad postawy pokazując rzeczywisty kształt np. naszego kręgosłupa.

2. Tomografia komputerowa (TK)

Tomografia to badanie diagnostyczne, które umożliwia bardzo precyzyjne zobrazowanie poszczególnych partii ciała człowieka w ujęciu warstwowym. Bazuje ono na wykorzystaniu zdjęć rentgenowskich, wykonywanych seryjnie „krojąc” niejako nasz organizm dziesiątkami fotografii. W niektórych typach TK koniecznie jest podanie pacjentowi środka kontrastującego – substancji, która wspiera uzyskanie precyzyjnego obrazu danego narządu, dzięki umiejętności absorpcji promieniowania rentgenowskiego. Badanie to wykorzystywane jest w diagnostyce wielu schorzeń i urazów.

Jakie zastosowanie ma to badanie w fizjoterapii?

Tomografia dostarcza fizjoterapeutom wielu szczegółowych informacji na temat zaburzeń neurologicznych, zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa czy stanów pourazowych. Niestety badanie to nie jest pomocne w ocenie procesów chorobowych postępujących w tkankach miękkich, mięśniach, ścięgnach i stawach.

3. Rezonans magnetyczny (MR)

Rezonans magnetyczny służy przede wszystkim do oceny tkanek miękkich, także tych zasłoniętych kośćmi. W tym badaniu wykorzystywane jest silne pole magnetyczne. Z tego względu nie mogą z niego korzystać osoby, które mają wszczepione np. implanty czy inne metalowe wypełnienia. Najczęstszymi wskazaniami do wykonania tego badania są urazy mięśniowo-szkieletowe, problemy występujące w obrębie ośrodkowego układu nerwowego (udar, guzy) czy konieczność oceny stanu tętnic i żył.

Jakie zastosowanie ma to badanie w fizjoterapii?

Z racji faktu, iż jest to badanie bardzo szczegółowe, daje fizjoterapeutom wgląd nie tylko fizjologię pacjenta, ale także jego warunki anatomiczne. Pozwala na dokładną ocenę stanu tkanek miękkich – ścięgien, mięśni, stawów. Rezonans pomaga także w diagnostyce dyskopatii oraz przyczyn uporczywych bóli głowy.

4. Ultrasonografia (USG)

USG polega na obrazowaniu za pomocą fali ultradźwiękowej kształtu oraz wielkości poszczególnych narządów wewnętrznych człowieka. Badanie to nie wymaga większego przygotowania ze strony pacjenta, jest nieinwazyjne, bezpieczne, przez co może być wykonywane nawet u noworodków. Trzeba jednak pamiętać, że USG nie dociera do wszystkich miejsc. Przeszkodę stanowią tkanki kostne (np. czaszka) oraz powietrze w płucach i jamie brzusznej (do diagnostyki brzucha poprzez USG potrzebne jest specjalne przygotowanie pacjenta, polegające przede wszystkim na odgazowaniu).

Jakie zastosowanie ma to badanie w fizjoterapii?

W fizjoterapii sprawdza się głównie do badania narządów ruchu – tkanek miękkich, ścięgien, mięśni i stawów. Umożliwia także wykonanie badania z użyciem testów dynamicznych, czyli podczas ruchu. USG wykorzystywane jest również podczas do stawowego podawania leków oraz usuwania wysięków.

Dlaczego warto stosować diagnostykę obrazową w fizjoterapii?

Dzięki opisanym powyżej metodom obrazowania, fizjoterapeuci mogą pozyskać bardzo cenne informacje na temat stanu zdrowia pacjenta, postawić trafną diagnozę i rozpocząć terapię. Trzeba pamiętać, że organizm ludzki to skomplikowana sieć połączeń i zależności. Jeśli jeden z elementów tej „układanki” przestaje prawidłowo funkcjonować, to inne zależne od niego, także mogą mieć problemy. Często zauważenie tych powiązań bez diagnostyki obrazowej, nie byłoby możliwe, bądź też zajęłoby fizjoterapeutom wiele czasu. Zdarza się także, że przyczyną dolegliwości bólowych jest mikro uraz czy dopiero zaczynający się stan zapalny. Jeśli w porę zostanie on zdiagnozowany, to szansa na uniknięcie powikłań oraz szybkie dojście do formy znacząco wzrasta.