Sprawdzone sposoby na przygotowanie organizmu do upałów

Utrzymujące się przez długi czas wysokie temperatury z jednej strony cieszą plażowiczów i urlopowiczów, z drugiej jednak mogą być przyczyną poważnych problemów zdrowotnych. W niniejszym artykule podpowiemy, jak przygotować się na nadchodzącą falę upałów i zminimalizować jej negatywny wpływ na nasze organizmy.

Jak upały wpływają na nasz organizm?

Postępujące ocieplenie klimatu sprawia, że coraz częstszym zjawiskiem, również w Polsce, są długotrwałe upały z temperaturami znacznie przekraczającymi 30°C. Mogą one powodować szereg komplikacji zdrowotnych, zwłaszcza u dzieci, osób starszych i cierpiących na dolegliwości układu sercowo-naczyniowego.  

Największe ryzyko związane z długotrwałą ekspozycją organizmu na tropikalne temperatury to przede wszystkim odwodnienie organizmu oraz ryzyko wystąpienia udaru słonecznego lub cieplnego, który jest już stanem zagrożenia życia. Czym są owe dolegliwości, jak się objawiają i co należy robić, gdy się pojawią?

Odwodnienie, czyli nadmierna utrata wody

Stan nadmiernej utraty wody stanowiącej ok. 80% masy ludzkiego ciała, często bywa bagatelizowany, chociaż jego skutki mogą być bardzo poważne. Wraz z wodą tracimy elektrolity, takie jak: sód, potas, wapń i magnez. Ich niedobór zaburza między innymi przewodzenie impulsów nerwowych oraz pracę serca, powoduje skurcze i osłabienie mięśni, złe samopoczucie, nudności, bóle głowy i omdlenia. 

Udar słoneczny/cieplny

Jest to efekt przegrzania organizmu, który uniemożliwia oddawanie nadmiaru wytworzonego ciepła. Początkowe objawy, wskazujące na możliwość wystąpienia udaru słonecznego, to przede wszystkim wzrost temperatury ciała powyżej 40°C, silne bóle i zawroty głowy, szumy w uszach oraz przyśpieszenie akcji serca. 

Komu szczególnie zagrażają upały?

Letnie upały szczególnie zagrażają małym dzieciom, u których nie wykształciły się w pełni mechanizmy termoregulacji i osobom starszym, cierpiącym na przewlekłe choroby. W grupie podwyższonego ryzyka znajdują się również:

• osoby otyłe, 

• cierpiące na choroby układu krążenia, 

• nadczynność tarczycy,

• cukrzycę.

Co zrobić, aby zminimalizować negatywny wpływ wysokich temperatur na nasze ciało?

Aby zminimalizować negatywny wpływ upałów na organizm, warto przestrzegać następujących zasad:

• Unikać przebywania na słońcu w godzinach 11-17. Dotyczy to zwłaszcza dzieci, osób starszych i chorych. Warto nosić przewiewną odzież z naturalnych materiałów, nakrycie głowy oraz stosować kremy z wysokim filtrem UV. 

• Zrezygnować z ciężkiego wysiłku fizycznego i uprawiania sportów w godzinach największego nasłonecznienia. Znacznie przyśpiesza to procesy odwodnienia i przegrzania organizmu, zwiększając tym samym ryzyko udaru.

• Pić duże ilości niegazowanej wody mineralnej, nawet 2-3 litry dziennie. Należy ją spożywać mniejszymi porcjami, w regularnych odstępach czasu. Warto zrezygnować natomiast z kawy, słodzonych napojów i alkoholu, które wykazują działanie moczopędne i odwadniające.

• Unikać gwałtownych zmian temperatur, np. szybkiego wychodzenia z klimatyzowanego biura na ulicę lub nagłego wchodzenia do wody podczas plażowania – należy najpierw stopniowo schłodzić ciało. Może to doprowadzić do efektu szoku termicznego, skutkującego m.in. zaburzeniami oddychania i pracy serca. Ryzyko szoku termicznego znacznie zwiększa wcześniejsze spożywanie alkoholu. 

• Spożywane w upalne dni posiłki powinny być lekkie, oparte na warzywach i owocach, które z powodzeniem uzupełniają tracone wraz z potem składniki mineralne i witaminy. Nie poleca się natomiast potraw ciężkich, tłustych i smażonych, które dodatkowo obciążają organizm.

• Osoby przyjmujące leki powinny skontaktować się ze swoim lekarzem i upewnić się, czy wysoka temperatura nie wpływa na sposób ich działania lub nie zmienia właściwości substancji aktywnych. Trzeba pamiętać, że większość leków powinna być przechowywana w temperaturze poniżej 25°C. Do leków szczególnie wrażliwych na przegrzanie należą m.in. 

  • antybiotyki, 

  • insuliny, 

  • leki psychotropowe, 

  • uspokajające,

  • antykoncepcyjne.

Niektóre antybiotyki, leki przeciwzapalne, przeciwhistaminowe, a nawet zioła (np. dziurawiec) mogą wywoływać pod wpływem promieni słonecznych reakcje fotoalergiczne lub fototoksyczne. 

Jeżeli zauważymy objawy przegrzania, takie jak: podwyższona temperatura, przyśpieszony oddech i bicie serca, nudności lub zawroty głowy – bez wahania dzwońmy pod numer alarmowy 112 lub 999. Upały mogą powodować stany zagrożenia życia, z tego względu nigdy nie wolno bagatelizować niepokojących objawów.