Reumatoidalne zapalenie stawów – sprawdź, czy jesteś w grupie podwyższonego ryzyka

Reumatoidalne zapalenie stawów jest przewlekłą chorobą zapalną, która negatywnie wpływa nie tylko na stawy chorego, ale także i na inne organy wewnętrzne - skórę, oczy, płuca, serce, a także naczynia krwionośne. W jej trakcie chorzy uskarżają się na postępujące zniekształcenia okolic okołostawowych oraz znaczne ich usztywnienie. Nieleczone reumatoidalne zapalenie stawów prowadzić może nawet do znacznej niepełnosprawności. Jakie są przyczyny powstawania tej choroby, kto jest w grupie podwyższonego ryzyka i jak można się przed nią uchronić? Tego dowiecie się z poniższego artykułu.

Reumatoidalne zapalenie stawów – podłoże choroby

Reumatoidalne zapalenie stawów, znane też pod nazwami RZS lub gościec, to choroba, którą wywołuje zespół czynników, wpływających negatywnie na funkcje motoryczne naszego organizmu. Niestety ich dokładne poznanie do tej pory nie było możliwe. Z przeprowadzonych jednak badań i analiz wynika, że do reumatoidalnego zapalenia stawów przyczyniają się:

• czynniki autoimmunologiczne -  mówimy o nich wtedy, gdy nasz system odpornościowy omyłkowo atakuje swoje własne tkanki;
• obciążenie genetyczne – osoby, u których w bliskiej rodzinie wystąpiło RZS, są bardziej narażone na zachorowanie (ryzyko wystąpienia u nich tej choroby jest od 2 do 5 razy większe), jednak trzeba pamiętać, że sam czynnik genetyczny nie wywołuje RZS;
• stres – istnieją medycznie potwierdzone przypadki, które wskazują, że reumatoidalne zapalenie stawów powstało u osób, które przeżyły silny i nagły stres;
• płeć – zdecydowanie częściej (nawet 3 razy) na RZS zapadają kobiety niż mężczyźni;
• bakterie i wirusy – badacze wskazują również, że RZS mogą wywoływać niektóre bakterie i wirusy.

Reumatoidalne zapalenie stawów, w przeciwieństwie do uszkodzeń spowodowanych zużyciem stawów w chorobie zwyrodnieniowej , wpływa na wyściółkę stawów, powodując bolesny obrzęk, który może ostatecznie doprowadzić do erozji kości i deformacji stawów. Jakie objawy powinny wzbudzić naszą czujność?

Pierwsze symptomy reumatoidalnego zapalenia stawów

Oznaki i objawy reumatoidalnego zapalenia stawów mogą obejmować:

• czułe na dotyk, znacznie cieplejsze i opuchnięte stawy;
• sztywność stawów, która zazwyczaj pogarsza się rano i po okresie bezczynności;
• ograniczenie ruchomości i widoczna deformacja w obrębie stawów;
• uczucie zmęczenia, gorączka i utrata apetytu.

We wczesnym etapie rozwoju reumatoidalnego zapalenia stawów, choroba ma tendencję do wpływania najpierw na mniejsze stawy - w szczególności na stawy palców dłoni i stóp. W miarę postępu choroby objawy często rozprzestrzeniają się na nadgarstki, kolana, kostki, łokcie, biodra i barki. W większości przypadków objawy występują w tych samych stawach po obu stronach ciała. Dodatkowo około 40% osób cierpiących na reumatoidalne zapalenie stawów również doświadcza oznak i objawów, które nie dotyczą wyłącznie stawów. RZS może mieć wpływ na wiele innych struktur, w tym na:

• skórę – w postaci podskórnych guzków reumatoidalnych zlokalizowanych głównie w rejonie łokci i stawów rąk oraz w innych miejscach, które są narażone na ucisk;
• oczy - częstym objawem jest zespół suchości wywołany zapaleniem spojówek;
• płuca – gościec podnosi ryzyko wystąpienia zapalenia opłucnej i śródmiąższowego zapalenie płuc;
• serce – osoby chorujące na RZS  cierpią często na choroby niedokrwienne serca, częściej zapadają na zapalenie osierdzia, czy też występuje u nich uszkodzenie zastawek serca;
• nerki – do dysfunkcji tego narządu przyczynia się sama choroba, jak i stosowane w jej terapii leki;
• tkankę nerwową – osoby z RZS niejednokrotnie uskarżają się na drętwienie i mrowienie w obrębie kończyn oraz częściej diagnozowany jest u nich zespół cieśni nadgarstka;
• szpik kostny – u osób, które przez dłuższy czas chorują na RZS, występuje zwykle anemia oraz nieprawidłowa liczba białych krwinek;
• naczynia krwionośne – RZS przyspiesza rozwój miażdżycy na skutek toczących się w organizmie procesów zapalnych.

Oznaki reumatoidalnego zapalenia stawów mogą różnić się w nasileniu, jak również mogą pojawiać się czasowo. Okresy zwiększonej aktywności choroby, przeplatają się z okresami względnej remisji - gdy obrzęk i ból zanikają czasowo lub wręcz znikają zupełnie.

Kto jest w grupie podwyższonego ryzyka?

Czynniki, które mogą zwiększyć ryzyko reumatoidalnego zapalenia stawów, obejmują:

• płeć - kobiety są bardziej podatne na rozwój reumatoidalnego zapalenia stawów niż mężczyźni,
• wiek - reumatoidalne zapalenie stawów może wystąpić w każdym wieku, ale najczęściej zaczyna się w średnim wieku,
• historia rodziny – jeśli jeden z członków rodziny cierpi na reumatoidalne zapalenie stawów, istnieje zwiększone ryzyko wystąpienia tej choroby także i u nas,
• palenie tytoniu - palenie papierosów zwiększa ryzyko rozwoju reumatoidalnego zapalenia stawów, szczególnie wtedy, gdy dodatkowo mamy genetyczne predyspozycje do rozwoju tej choroby,
• czynniki środowiskowe - azbest i krzemionka mogą zwiększyć ryzyko rozwoju reumatoidalnego zapalenia stawów – jeśli mamy je w naszym otoczeniu, należy zachować szczególną ostrożność,
• otyłość – osoby, zwłaszcza kobiety w wieku 55 lat i młodsze, które mają nadwagę lub są otyłe, mogą większym stopniu być narażone na rozwój reumatoidalnego zapalenia stawów.

Czy można uchronić się przed reumatoidalnym zapaleniem stawów?

Niestety w chwili obecnej nieznane są środki, które w 100% chroniłyby nas przed zachorowaniem na reumatoidalne zapalenie stawów. Warto jednak mieć świadomość, jakie czynniki wywołuję tę chorobę i w miarę możliwości starać się je eliminować z naszego życia. Z pewnością wczesne wykrycie choroby oraz wdrożenie odpowiedniego leczenia ma tu duże znaczenie – przynosi chorym ulgę i niejednokrotnie długotrwałą remisję (brak objawów) RZS.