Rehabilitacja w warunkach domowych osób przewlekle chorych

Toczący się od dłuższego czasu proces chorobowy osłabia organizm oraz znacznie ogranicza możliwości chorego. Konieczność leżenia w łóżku czy poruszania się tylko i wyłącznie na wózku inwalidzkim, brak możliwości ruchu na świeżym powietrzu, to często spotykane problemy osób przewlekle chorych. Brak odpowiedniej stymulacji mięśni sprawia, że ich funkcje stopniowo zanikają. Pojawiają się także problemy z układem oddechowym, krążeniowym czy nerwowym. Co w takiej sytuacji można zrobić, aby podnieść komfort życia pacjenta? Warto rozpocząć rehabilitację w warunkach domowych.

Rehabilitacja w warunkach domowych – dlaczego jest tak ważna?

Często wydaje nam się, że osoby przewlekle chore wymagają przede wszystkim systematycznego podawania lekarstw, odpowiedniego odżywiania oraz opieki pielęgniarskiej. Nic bardziej mylnego. Jednym z kluczowych aspektów ich codziennego funkcjonowania powinna być także rehabilitacja.

Stopniowe aktywizowanie chorego poprzez odpowiednio dobrany zestaw zabiegów fizjoterapeutycznych to kluczowy element w rekonwalescencji, który pozytywnie wpływa nie tylko na stan fizyczny pacjenta, ale także na jego zdrowie psychiczne.

Brak rehabilitacji u osób przewlekle chorych może skutkować konsekwencjami takimi jak:

• Osłabienie układu oddechowego i krążenia – mogą pojawić się duszności, zapalenie płuc, czy obrzęki związane z upośledzeniem wydolności serca i naczyń krwionośnych;
• Pogorszenie koordynacji ruchowej – brak bodźców powoduje, że układ nerwowy przechodzi w stan „uśpienia” i nawet z pozoru proste czynności zaczynają osobom przewlekle chorym sprawiać trudności;
• Problemy z trawieniem – bezruch zaburza perystaltykę jelit, przez co wartości odżywcze pochodzące z pokarmów są źle przyswajane;
• Osłabienie układu mięśniowo-szkieletowego – osoby przewlekle chore są szczególnie narażone na zanik mięśni oraz odwapnienie kości;
• Rozstrój układu nerwowego – osoby borykające się z długo trwającą chorobą często narażone są na duży stres, dlatego bardzo ważne jest, aby do ich codzienności wprowadzić aktywizujące zadania, dostosowane do ich możliwości.

W jaki sposób rozpocząć rehabilitację w warunkach domowych?

Rehabilitacja w warunkach domowych przysługuje przewlekle chorym osobom w ramach ubezpieczenia NFZ. Skierowanie na zabiegi fizjoterapii domowej może wystawić:

• lekarz POZ,
• lekarze specjaliści w dziedzinie rehabilitacji w chorobach narządu ruchu, rehabilitacji ogólnej, rehabilitacji czy rehabilitacji medycznej, a także specjaliści medycyny fizykalnej i balneoklimatologii oraz chirurgii i chirurgii ogólnej, chirurgii ortopedycznej, chirurgii urazowo-ortopedycznej, jak również ortopedii i traumatologii, reumatologii, neurologii czy neurochirurgii;
• lekarze ze specjalizacją I stopnia oraz lekarze w trakcie specjalizacji w dziedzinach wymienionych powyżej.

Kto może ubiegać się o rehabilitację w warunkach domowych?

Zakres świadczeń bardzo dokładnie określa NFZ. Z wiadomości podanych przez Narodowy Fundusz Zdrowia wynika, że rehabilitacja w warunkach domowych przysługuje pacjentom z zaburzeniami funkcji motorycznych, które są spowodowane:

• ogniskowymi uszkodzeniami mózgu - czyli u osób po zatorach mózgowych, udarach krwotocznych mózgu i innych urazach w obrębie czaszki, w okresie do 12 miesięcy od dnia powstania schorzenia;
• ciężkimi uszkodzeniami centralnego, jak i obwodowego układu nerwowego – czyli u osób ze stwierdzonym 5-tym stopniem niepełnosprawności mierzonym w skali Rankina (warunek ten nie dotyczy osób do ukończenia 18. roku życia);
• uszkodzeniem rdzenia kręgowego - w okresie do 12 miesięcy od dnia powstania tego uszkodzenia;
• chorobami przewlekle postępującymi, w szczególności: miopatiami, chorobą Parkinsona czy zapaleniem wielomięśniowym, a także rdzeniowym zanikiem mięśni, guzami mózgu, procesami demielinizacyjnymi, jak i kolagenozami, przewlekłymi zespołami pozapiramidowymi oraz reumatoidalnym zapaleniem stawów;
• chorobami zwyrodnieniowymi stawów biodrowych, a także kolanowych oraz po zabiegach wszczepienia endoprotezy do stawu - w okresie do 6 miesięcy od dnia wykonania operacji;
• złamaniami, obrażeniami czy amputacjami kończyn dolnych - w okresie do 6 miesięcy od dnia powstania schorzenia;
• osobom w stanie wegetatywnym lub apalicznym.

W jakim okresie czasu pacjenci przewlekle chorzy mogą korzystać z rehabilitacji domowej?

Narodowy Fundusz Zdrowia finansuje maksymalnie 80 dni zabiegowych w danym roku kalendarzowym. Co więcej, pacjent nie może skorzystać z więcej niż 5 zabiegów dziennie.

Wydłużenie okresu rehabilitacji domowej jest możliwe w uzasadnionych przypadkach – gdy przeważają względy medyczne lub cel leczniczy nie został osiągnięty. Wówczas na wniosek lekarza zlecającego zabiegi oraz za pisemną zgodą dyrektora danego oddziału NFZ okres fizjoterapii może zostać rozciągnięty w czasie. Trzeba przy tym pamiętać, że rehabilitacja w warunkach domowych nie może być połączona z opieką domowego hospicjum.

Jak przebiega rehabilitacja w warunkach domowych?

Rehabilitacja pacjentów przewlekle chorych w miejscu ich pobytu obejmuje zarówno porady lekarskie, jak i zabiegi fizjoterapeutyczne. Po wstępnej wizycie w domu pacjenta lekarz z poradni rehabilitacyjnej ustala indywidualny i dostosowany do potrzeb pacjenta program terapii.

Fizjoterapeuta, który przychodzi do pacjenta, dysponuje wszelkim niezbędnym sprzętem, do wykonania wskazanych na zleceniu zabiegów – w tym także może wykonać zabiegi elektrostymulacji czy laseroterapii. Więcej na temat fizykoterapii i kinezyterapii można przeczytać TUTAJ.

Jeśli w naszym najbliższym otoczeniu znajdują się osoby przewlekle chore, to koniecznie musimy pamiętać o jak najszybszym włączeniu rehabilitacji w warunkach domowych. Im szybciej pacjent zostanie poddany terapii, tym większa szansa na poprawę jego komfortu życia, zwiększenie samodzielności czy pełnego powrotu do zdrowia.