Miewasz częste bóle głowy? Zgłoś się po pomoc do fizjoterapeuty!

Silny ból głowy, znacznie ograniczający codzienne funkcjonowanie, uciążliwy i nawracający, towarzyszący nawet po przespanej nocy – znasz to uczucie? Niestety coraz większa grupa osób uskarża się na podobne dolegliwości. Zażywanie środków przeciwbólowych to jedynie doraźne rozwiązanie, sprawdzające się w przypadku pojedynczych incydentów bólowych. Jednak, gdy sytuacja się powtarza, a migrena i bóle głowy powracają, warto udać się po fachową pomoc.

Co powoduje ból głowy?

W większości przypadków (około 90%) bóle głowy mają charakter tzw. pierwotny, samoistny. W badaniach obrazowych tego typu dolegliwość nie daje żadnych oznak. Do tej grupy zalicza się napięciowe bóle głowy oraz migreny. Pozostałe 10% stanowią bóle wtórne. Ich przyczyną może być niedawny uraz głowy, rozwijająca się w organizmie infekcja, różnego rodzaju dysfunkcje naczyniowe, a także guzy czy wylew krwi do mózgu.

Trzeba pamiętać, że nasz mózg nie jest wyposażony w czuciowe receptory bólowe. Za odczuwanie dyskomfortu w przypadku bóli samoistnych odpowiadają zmiany w naczyniach krwionośnych lub nerwach oraz niepoprawne wydzielanie neuroprzekaźników. Z kolei w przypadku bóli wtórnych przyczyn dolegliwości należy upatrywać w ucisku czy przemieszczaniu poszczególnych struktur mózgu, także i naczyń krwionośnych oraz w powstałych zmianach patologicznych.

Z reguły wyróżnia się cztery struktury, w obrębie których powstała dysfunkcja może wywoływać objawy bólowe:

• Szyjny i piersiowy odcinek kręgosłupa,

• Czaszka,

• Nerwy czaszkowe,

• Staw żuchwowo-skroniowy.

Często także ból głowy jest wynikiem tak zwanego bólu przeniesionego, czyli takiego, którego źródło tak naprawdę ma zupełnie inne umiejscowienie pierwotne.

Co robić, gdy dopada Cię ból głowy?

Bóle głowy mogą towarzyszyć wielu sytuacjom. Pojawiają się podczas infekcji, zatruć pokarmowych, w trakcie wahań pogodowych, towarzyszą także złemu samopoczuciu.

O ile nie jest to ból o bardzo intensywnym i nagłym nasileniu, który po zażyciu środków przeciwbólowych mija i nie powraca, nie mamy większych powodów do zmartwień. Konsultacji lekarskiej wymaga natomiast ostry ból głowy, który pojawił się nagle i któremu towarzyszą inne niepokojące objawy takie jak:

• podwyższona temperatura ciała,

• bóle w obrębie stawów,

• zaburzenia świadomości,

• nudności i wymioty.

Na pewno każda z sytuacji, którą odczuwamy jako niepokojącą i wyraźnie zmieniającą swój dotychczasowy charakter, wymaga weryfikacji przez specjalistę. Lekarz po zebraniu dokładnego wywiadu oceni charakter bólu, ustali jego przyczynę i wskaże dalsze postępowanie. 

W wielu przypadkach wskazana będzie fizjoterapia, która w terapii bólów głowy przynosi bardzo dobre rezultaty.

Fizjoterapia w bólach głowy – na czym to polega?

Podstawą do rozpoczęcia rehabilitacji w bólach głowy jest ustalenie źródła dolegliwości. Fizjoterapeuta przed ułożeniem planu terapii musi więc dokładnie poznać stan zdrowia pacjenta, wykonać badanie ruchomości odcinka szyjnego i piersiowego kręgosłupa, określić poziom napięcia mięśniowego, a także zweryfikować postawę ciała podczas chodzenia, stania i siedzenia. Zwykle do ustalenia kompleksowego planu terapii potrzebna jest także konsultacja neurologa, okulisty czy laryngologa. Następnie w zależności od typu dolegliwości i źródła umiejscowienia problemu, wprowadzane jest leczenie.

W ramach terapii bólu głowy opartej na fizjoterapii stosuje się:

• Terapię manualną i osteopatię,

• Masaże,

• Elektrostymulację nerwów – zabiegi TENS,

• Treningi relaksacyjne,

• Akupunkturę.

Przyjrzyjmy się teraz dokładniej czterem obszarom, które mogą być przyczyną dolegliwości bólowych głowy:

• Czaszka

Czaszka ludzka składa się z kilkunastu kości połączonych szwami. Gwarantują one minimalny zakres ruchu. W sytuacji urazu, uderzenia w głowę, upadku, silnego stresu, problemów ze stawem żuchwowym czy przykładowo nawykiem ssania kciuka, może dojść do znacznego ograniczenia zakresu ruchu pomiędzy wspomnianymi szwami. Wówczas pojawiają się dolegliwości bólowe. W takim przypadku fizjoterapeuta zastosuje techniki manualne, nakierowane na przywrócenie właściwego zakresu ruchomości. 

• Nerwy czaszkowe

Nerwy czaszkowe odpowiadają za czucie i ruch w takich organach jak oczy, uszy, język, niektóre partie mięśni i skóry. W sytuacji, gdy są one uciskane lub całkowicie zablokowane przez kości czaszki, lub zbyt napięte mięśnie szyi i pleców, pojawia się problem o podłożu neurogennym. Pacjenci określają wówczas ból głowy jako uciskowy, ciągnący lub rozpierający. Jeśli z kolei dochodzi do uszkodzenia nerwu, wówczas powstaje problem o podłożu neuropatycznym, czyli ograniczającym czucie czy wpływającym na odruchy. W takiej sytuacji rehabilitacja powinna być nakierowana na neuromobilizację nerwów czaszkowych.

• Szyjny i piersiowy odcinek kręgosłupa

Zmiany w obrębie kręgosłupa w przeważającej części wpływają na ból głowy. Stres, szybkie tempo życia, zła dieta, brak aktywności fizycznej, siedzący tryb życia doprowadzają do zwiększonego napięcia mięśniowego, różnego rodzaju zwyrodnień (w tym i dyskopatii) i ograniczają ruchomość. To z kolei skutkuje powstaniem niewydolności mięśniowej i uciskiem na nerwy. W celu wyeliminowania opisanych dolegliwości fizjoterapeuta skoncentruje się na rozluźnieniu mięśni i powięzi kręgosłupa. Wskaże także odpowiedni zestaw ćwiczeń oraz zachęci do zmiany nawyków.

• Staw żuchwowo-skroniowy

Ssanie kciuka, bruksizm, zaciskanie zębów, obgryzanie paznokci – wszystkie te czynniki mogą wpływać na dysfunkcję pracy stawu żuchwowo-skroniowego. Dochodzi również do nadmiernego napięcia mięśni żucia, które rzutują z kolei na nerwy trójdzielny i twarzowy. W zaistniałej sytuacji fizjoterapeuta będzie próbował rozluźnić poszczególne partie mięśni wokół stawu żuchwowo-skroniowego. Pomocne będą także indywidualnie dobrane ćwiczenia i zmiana złych nawyków.

Trzeba pamiętać, że bóle głowy często mają podłoże wieloaspektowe. W terapii często konieczne jest więc współdziałanie przedstawicieli wielu dziedzin medycyny, aby przynieść pacjentowi ulgę.