Wpływ powięzi na bóle odcinka lędźwiowego kręgosłupa

Powięź to włóknista struktura tkanki łącznej, która podtrzymuje i osłania nie tylko mięśnie, ale również i narządy wewnętrzne. Zaburzenia funkcjonowania powięzi skutkują uczuciem bólu – także w odcinku lędźwiowym kręgosłupa. Trzeba przy tym pamiętać, że powięź nie jest wyłącznie bierną „otoczką” dla organów, ale aktywną tkanką, która spełnia wiele kluczowych funkcji w naszym organizmie. Jakie czynniki sprzyjają powstawaniu tych dolegliwości i jak można je zniwelować?

Powięź – budowa i funkcje w organizmie człowieka

Powięź składa się z trzech warstw:

• powięzi powierzchownej, która znajduje się tuż pod skórą właściwą,
• powięzi głębokiej, która otacza poszczególne grupy mięśni i dzieli je na partie,
• powięzi namięsnej, która między innymi stanowi ciągłość ze ścięgnami.

W medycynie rolę powięzi określa się skrótem 4P:

• passageway – czyli przewodzenie

Powięź pomaga w transporcie substancji odżywczych wewnątrz naszego organizmu. Umieszczone są tam szlaki krwionośne, limfatyczne oraz nerwowe. Dzięki temu utrzymanie metabolizmu na poziomie umożliwiającym zachowanie homeostazy w organizmie staje się możliwe.

• posture – czyli tworzenie postawy

Można powiedzieć, że sieć powięziowo-mięśniowa odpowiada za odpowiednie rozmieszczenie naszych organów wewnętrznych, poszczególnych grup mięśniowych, wpływa także na dynamikę ciała i kształtuje właściwe wzorce ruchowe.

• packaging – czyli opakowanie

Powięź scala, wypełnia oraz buduje cały organizm.

• protection – czyli ochrona

Elastyczna struktura powięzi tworzy solidne podparcie i jednocześnie chroni narządy wewnętrzne przed urazami.

System powięziowy tworzy w naszym organizmie ciągłą sieć – począwszy od głowy, przez tułów, aż do stóp. Można więc powiedzieć, że stanowi rodzaj fundamentu, na którym zbudowane jest ciało. W przypadku wystąpienia przeciążeń lub urazów powięź ulega adaptacji i wykazuje również skłonność do zmian w budowie. Jeśli jeden z elementów tej sieci wykazuje pewne dysfunkcje, to może on zacząć negatywnie wpływać  na pozostałe struktury. Z racji występowania w powięzi zakończeń nerwowych oraz receptorów bólowych, w takich sytuacjach odczuwamy znaczny dyskomfort.

Czy powięź może wpływać na ból odcinka lędźwiowego kręgosłupa?

Zainteresowanie tematem udziału powięzi, a w szczególności powięzi piersiowo-lędźwiowej, w generowaniu bólu dolnego odcinka pleców wyraźnie wzrosło w ostatnich latach. Ból tego odcinka kręgosłupa to jeden z najczęściej sygnalizowanych problemów pacjentów w krajach rozwiniętych.
Z danych epidemiologicznych jasno wynika, że problem ten dotyczy lub w niedalekiej przyszłości będzie dotyczyć blisko 80% społeczeństwa.

Aby lepiej zrozumieć wpływ powięzi na bóle w odcinku lędźwiowym, trzeba wiedzieć, że ten odcinek kręgosłupa odgrywa kluczową rolę w stabilności i utrzymywaniu prawidłowej postawy naszego ciała. Jednak sam kręgosłup lędźwiowy nie byłby w stanie wytrzymać codziennego obciążenia. Do stabilizacji kręgów lędźwiowych wymagane jest wsparcie powięzi, rozciągającej się wokół tułowia oraz współpracujących z nią mięśni. Powięź piersiowo-lędźwiowa odgrywa więc kluczową rolę w utrzymaniu prawidłowej postawy, przenoszeniu obciążenia, jak i w oddychaniu.

Na skutek różnego rodzaju czynników, urazów, przeciążeń czy zaburzeń metabolicznych, dochodzi do zmian w strukturach powięzi. Przyczyniają się do tego także:

• siedzący tryb życia,
• nieregularna aktywność fizyczna lub zupełny jej brak,
• niewłaściwe odżywianie,
• choroby współistniejące, w tym zaburzenia pracy układu immunologicznego, nerwowego czy naczyniowego,
• choroby zwyrodnieniowe kręgosłupa,
• choroby genetyczne (np. zespół Marfana, zespół Ehlersa-Danlosa).

Wówczas uszkodzone tkanki mogą ulec zwłóknieniu i wykazywać zwiększoną sztywność. U pacjentów objętych grupą ryzyka często dochodzi także do powstawania przykurczy. Gdy powieź jest nadmiernie napięta, wysyła sygnały bólowe. To z kolei może powodować trudności w poruszaniu i ograniczać naszą ruchomość, także w obrębie kręgosłupa lędźwiowego.

Terapia powięzi w leczeniu bólów kręgosłupa lędźwiowego

Jeśli ból odcinka lędźwiowego kręgosłupa zależny jest od powięzi, warto do terapii wprowadzić:

• ćwiczenia – ukierunkowane na naprzemienne napinanie oraz rozciąganie powięzi,
• odpowiednią dietę – nawodnienie ma tu równie ważne znaczenie, jak i spożywanie pokarmów bogatych w kolagen oraz witaminy C i E, które biorą udział w jego syntezie,
• masaże – odpowiednio dobrane i wykonane przez doświadczonego fizjoterapeutę mają zbawienne działanie dla powięzi, a przez to odciążają kręgosłup lędźwiowy.

Prosimy pamiętać, że w przypadku powstania silnych przykurczów powięzi, czy wystąpienia przewlekłych zespołów bólowych, należy bezwzględnie udać się do lekarza. Choroby zwyrodnieniowe kręgosłupa mogą mieć różne podłoże i tylko poprzez odpowiednio wdrożoną procedurę diagnostyczną, jesteśmy w stanie ustalić ich przyczynę. Warto również po poradę zgłosić się do doświadczonego fizjoterapeuty, który wskaże odpowiedni zestaw ćwiczeń czy technikę masażu.