Najczęstsze kontuzje w amatorskim sporcie - ich przyczyny i zapobieganie

Aktywny tryb życia ma zdecydowaną przewagę w profilaktyce prozdrowotnej nad trybem siedzącym. Do jego głównych zalet należy poprawa krążenia krwi, wzmacnianie mięśni, podnoszenie odporności czy też pozytywny wpływ na nasz stan psychiczny. Często powtarzane słowa „sport, to zdrowie” nabierają w tym kontekście zupełnie realnego znaczenia. Trzeba przy tym jednak pamiętać, żeby aktywność fizyczną podejmować z rozwagą. O urazy w amatorskim sporcie nie jest trudno. Oczywiście ich rodzaj i specyfika zależą od wielu czynników, można jednak wyróżnić pewną grupę kontuzji, które najczęściej przytrafiają się osobom początkującym. O jaki typ kontuzji chodzi? Jak można im zapobiec oraz co zrobić, gdy już się pojawią? O tym przeczytacie w tym artykule.

Najczęstsze urazy i kontuzje w amatorskim sporcie

Kontuzje stawu kolanowego

Staw kolanowy jest największym stawem w ciele ludzkim. Jest także jednym z najbardziej obciążanych - nawet na co dzień. W jego obrębie najczęściej mamy do czynienia z uszkodzeniem:

• więzadła pobocznego piszczelowego,
• łąkotki przyśrodkowej,
• więzadła pobocznego strzałkowego,
• więzadła krzyżowego.

Większość tego typu urazów cechuje bardzo wysoka bolesność, nasilająca się przy próbie wykonania ruchu. Do tego dochodzi także silny obrzęk, słyszalne „trzaski w kolanie” czy niestabilność ruchowa.

Jakie postępowanie medyczne zostanie wdrożone w przypadku kontuzji stawu kolanowego?

Niestety nie można udzielić jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie. Postępowanie medyczne różni się w zależności od rodzaju urazu.

Bardzo często kontuzje stawu kolanowego kończą się jego unieruchomieniem w początkowym okresie oraz stopniową aktywizacją stawu w procesie rehabilitacyjnym. Czasem potrzebna jest także pomoc bardziej inwazyjna, w postaci rekonstrukcji operacyjnej powstałych uszkodzeń.

Stłuczenia

To jedne z najczęściej spotykanych kontuzji w amatorskim sporcie. Stłuczenia powstają na skutek uderzenia lub silnego ucisku ciała w danym miejscu. Objawiają się nagłym, ostrym bólem, który stopniowo może przybierać postać przewlekłą, z obrzękami, a także krwiakami.

Silne stłuczenie, przykładowo żeber, powoduje bardzo duży dyskomfort. Zawsze, gdy mamy wątpliwości co do rodzaju powstałej kontuzji, wskazana jest wizyta u lekarza. Trzeba pamiętać, że w sytuacji, gdy w okolicy stłuczenia pojawi się duży krwiak, wzrasta ryzyko wystąpienia zakrzepicy. Wówczas lekarz może podjąć decyzję o podaniu leków rozrzedzających krew.

Jako formę domowego leczenia stłuczeń zaleca się przede wszystkim schłodzenie kontuzjowanej powierzchni ciała, smarowanie jej maściami przeciwbólowymi, przeciwobrzękowymi, a także przeciwzapalnymi. Powrót do całkowitego stanu sprzed urazu powinien nastąpić w ciągu kilku tygodni.

Naciągnięcia i naderwania mięśni

Naciągnięcia mięśni to kontuzje, które zdarzają się w amatorskim sporcie bardzo często i to niezależnie od dyscypliny. Powstają zwykle w sytuacji, gdy mięśnie nie zostały odpowiednio wcześniej przygotowane do wysiłku. Z tego względu tak ważną rolę w sporcie odgrywa rozgrzewka.

W przypadku naciągnięcia dochodzi do rozerwania niedużej ilości włókien mięśniowych. Następuje to zwykle w okolicy miejsca, gdzie mięsień łączy się z tkanką łączną ścięgna. Niestety często kontuzja ta ma bardziej złożony charakter. Jeśli dojdzie do uszkodzenia większej partii mięśni, to wówczas mówimy o naderwaniu mięśnia.

Zarówno w przypadku naciągnięcia, jak i naderwania mięśnia objawy są podobne – silny ból, obrzęk, siniak czy krwiak. Zbyt mocno naciągnięty mięsień jest także tkliwy w dotyku, a każdy ruch zwiększa jego bolesność.

Jak leczy się naciągnięty lub naderwany mięsień?

Zaraz po wystąpieniu kontuzji na obolałe miejsce można nałożyć zimny kompres. Dzięki temu zmniejszymy obrzęk. Można także sięgnąć po dostępne bez recepty leki przeciwzapalne i przeciwbólowe. Często tego typu kontuzje kończą się także czasowym ograniczeniem ruchomości. Warto także o poradę zapytać specjalistę i w okresie rekonwalescencji skorzystać z pomocy fizjoterapeuty, który poprzez odpowiednio dobrane zabiegi rehabilitacyjne, przywróci mięśniom pełną sprawność. Po wyleczeniu urazu należy pamiętać o odpowiednim stopniowaniu wysiłku fizycznego. W przeciwnym razie kontuzja może się szybko odnowić.

Skręcenia i zwichnięcia stawów

Do tego typu urazu dochodzi wtedy, gdy przekroczymy zakres fizjologicznego ruchu w obrębie danego stawu. Zaczynamy odczuwać ból nasilający się przy próbie ruchu, możemy mieć podwyższoną temperaturę ciała w okolicy miejsca urazu, możemy także odczuwać niestabilność stawu. Często przy skręceniu stawu pojawia się także obrzęk oraz opuchlizna, którym może towarzyszyć widoczny krwiak.

Następstwem skręcenia może być uszkodzenie:

•  więzadeł stawów, które w zamyśle mają chronić je przed nieprawidłowymi ruchami,
• torebki stawowej czy przyczepów ścięgien.

W skrajnych przypadkach może dojść także do uszkodzeń fragmentów kostnych.

W zależności od stopnia doznanego urazu postępowanie medyczne może być różne. W lżejszych przypadkach zalecane jest unieruchomienie stawu na kilka dni oraz rehabilitacja, a w ciężkich przypadkach lekarz może zadecydować o konieczności wykonania badań obrazowych (prześwietlenie, USG czy rezonans), które pozwolą na podjęcie decyzji, czy kontuzja kwalifikuje się do zabiegu operacyjnego.

Z kolei ze zwichnięciami mamy do czynienia wtedy, gdy na skutek działania dużych sił przekroczymy zakres ruchu możliwy w danym stawie i doprowadzimy w ten sposób do zmiany położenia kości.

Zwichnięciu, podobnie jak i skręceniu, towarzyszy ból, obrzęk oraz ograniczenie ruchomości. Jeśli uraz nie jest duży, możemy mówić o podwichnięciu. W jego leczeniu wykorzystuje się żele i aerozole przeciwbólowe. Z kolei przy klasycznym zwichnięciu konieczna jest wizyta u lekarza, który nastawi staw.

Złamania

Często w amatorskim sporcie zdarzają się także złamania. Częstotliwość występowania tego rodzaju kontuzji wzrasta wraz ze stopniem ryzyka, które występuje w niektórych dyscyplinach sportowych.

Objawy złamania obarczone są wysokim czynnikiem bólu - nagłego i przeszywającego. Zdarza się także, że złamanie widoczne jest poprzez powłoki ciała jako wyraźne odkształcenie zarysu kości. W sytuacji, gdy dojdzie do złamania otwartego, z powstałej rany może wystawać kość.

Każde złamanie bez wątpienia wymaga szybkiej interwencji medycznej. Bardzo ważne jest odpowiednie zabezpieczenie złamanej kości i unieruchomienie jej w dwóch sąsiadujących z nią stawach.

Urazy głowy

Ten typ kontuzji w amatorskim sporcie stanowi grupę ok. 15-17% wszystkich urazów i najczęściej dochodzi do niego w wyniku zderzenia. Urazy głowy spotykane są najczęściej w sportach kontaktowych, takich jak sztuki walki czy drużynowych i ekstremalnych.

Wśród najczęściej spotykanych urazów głowy należy wymienić:

• wstrząśnienia,
• utraty przytomności,
• zawroty głowy.

W związku z poważnymi konsekwencjami, jakie niosą za sobą urazy głowy, zalecany jest jak najszybszy kontakt z lekarzem, który podejmie decyzję o skierowaniu na dalsze badania czy też zaleci wizytę u neurologa.

Co zrobić, gdy dojdzie do kontuzji?

Należy pamiętać, aby zaraz po stwierdzeniu kontuzji zaprzestać wykonywania kolejnych ćwiczeń. Niejednokrotnie szkodzimy sami sobie, próbując udowodnić, że powstała dolegliwość jest na tyle znikoma, że można ją zlekceważyć. Takim działaniem niestety nieświadomie pogłębiamy nabytą kontuzję. W sportach drużynowych bardzo ważne jest także niepoddawanie się presji współzawodników czy otoczenia. Rezygnacja z kontynuacji aktywności ruchowej w chwili powstania kontuzji może przyczynić się do skrócenia czasu leczenia oraz rehabilitacji, a nawet może zaoszczędzić nam zabiegu operacyjnego.

Trenujesz? Zadbaj o odpowiednie przygotowanie ciała!

Choć kontuzje w amatorskim sporcie wydają się być zupełnie przypadkowymi zdarzeniami losowymi, na które nie mamy wpływu, to jednak twierdząc tak, mijamy się z prawdą. Dlaczego? Ponieważ możemy znacznie obniżyć ryzyko wystąpienia kontuzji poprzez optymalne przygotowanie naszego ciała do zmagań sportowych.

Pamiętajmy zatem zawsze o właściwej rozgrzewce, połączonej z rozciąganiem, a także o dodatkowym, rozluźniającym stretchingu po zakończeniu treningu. Bardzo ważne jest także odpowiednie zaplanowanie treningu - dobór zestawu ćwiczeń czy stopniowanie obciążenia w zależności od budowy naszego ciała, kondycji oraz stanu zdrowia.

Jeśli mamy wątpliwości, jakie ćwiczenia możemy wykonywać, by „szły one nam na zdrowie”, to warto o pomoc poprosić specjalistę - trenera lub fizjoterapeutę. Przeczytasz o tym w naszym artykule.