Jak zapobiegać osteoporozie? Objawy oraz profilaktyka

Profilaktyka przeciw osteoporozie

Czy wiesz, że na osteoporozę choruje w Polsce blisko 2 miliony osób? W większości dotyka ona kobiet. Niestety aż 90% z nich się nie leczy. Co to oznacza w praktyce, doskonale wiemy. Niestety im starsza wiekiem osoba, tym większe ryzyko złamań i powikłań. Co zrobić, aby skutecznie chronić się przed osteoporozą?

Osteoporoza – zrzeszotnienie kości

Osteoporoza to choroba, która dotyczy zmian metabolicznych w kościach. Tkanka kostna ulega przemianom, na skutek czego jej struktura zostaje osłabiona, a masa zdecydowanie obniżona. Stąd już bliska droga do zwiększonej podatności na złamania.

Nazwa osteoporoza pochodzi od dwóch słów, które idealnie obrazują jej specyfikę: greckiego „osteon” – kość oraz łacińskiego „porus”, czyli otwór, dziura. Często mówi się także, że osteoporoza to „cicha złodziejka kości”. Jej przebieg jest praktycznie bezobjawowy i pacjenci dowiadują się o schorzeniu dopiero po fakcie, czyli w sytuacji, gdy dojdzie do złamania kości. W niektórych przypadkach objawem osteoporozy są bóle kostne występujące podczas obciążenia, powstanie kifozy piersiowej czy obniżenie wzrostu.

Wyróżnia się kilka typów osteoporozy:

1. Miejscową,
2. Uogólnioną:
   1. Pierwotną, która występuje u 80% osób chorujących, w tym:
      1. Osteoporozę występującą u młodzieży,
      2. Osteoporozę typu I (po menopauzalną) związaną z niedoborem estrogenów,
      3. Osteoporozę typu II (w wieku podeszłym) związaną z niedoborem wapnia i witaminy D3,
3. Wtórną – występującą przy innych typach schorzeń (w tym przy reumatoidalnym zapaleniu stawów, chorobach wątroby, alkoholizmie, zaburzeniach hormonalnych, czasowym unieruchomieniu czy przyjmowaniu niektórych leków).

Do najczęstszych przyczyn, które wpływają na pojawienie się osteoporozy pierwotnej, należą podeszły wiek, mukowiscydoza oraz przekwitanie. Istnieje także szereg czynników, które zwiększają ryzyko wystąpienia osteoporozy. Wśród nich wymienia się:

• Nieprawidłową dietę,
• Uwarunkowania genetyczne,
• Nadmierne spożywanie alkoholu i palenie papierosów,
• Niedobór witaminy D3,
• Zaburzenia hormonalne,
• Bezdech senny.

Jak zapobiegać osteoporozie?

Z danych przedstawionych przez amerykańską instytucję National Osteoporosis Foundation wynika, że co druga kobieta oraz jeden na 5 mężczyzn po 50. roku życia dozna w swoim życiu złamania osteoporotycznego. Prawdopodobieństwo wystąpienia tego typu złamania zwiększa się wraz z wiekiem. Co możesz zrobić, aby nie znaleźć się w grupie podwyższonego ryzyka?

1. Dbaj o zdrowy tryb życia od najmłodszych lat

Zgodnie z powiedzeniem „czym skorupka za młodu nasiąknie, tym na starość trąci” zawsze pamiętaj o zbilansowanej diecie oraz regularnym podejmowaniu aktywności fizycznej – także tej na świeżym powietrzu. Słońce sprzyja powstawaniu witaminy D3 w organizmie. Nie pal papierosów i nie spożywaj nadmiernej ilości alkoholu. Obydwa te czynniki znacznie zwiększają ryzyko wystąpienia osteoporozy w starszym wieku.

2. Dostosuj dietę do potrzeb swojego organizmu

W profilaktyce osteoporozy niezmiernie duże znaczenie ma odpowiednia podaż wapnia i witaminy D3. Zalecana dzienna dawka wapnia dla osoby dorosłej wynosi powyżej 1000 mg. Pijąc szklankę mleka i zjadając 1-2 plastry żółtego sera powinniśmy zaspokoić dzienne zapotrzebowanie na ten pierwiastek. Z kolei witamina D3 powinna być przyjmowana szczególnie w okresie mniejszego nasłonecznienia, czyli od października do marca. Trzeba pamiętać, że zwykle dieta pokrywa 20% dziennego zapotrzebowania, a do jej prawidłowego przyswajania potrzebne są tłuszcze. Cennym źródłem witaminy D3 są ryby, żółtko jaj, ser żółty, mleko krowie oraz zielonolistne warzywa.

3. Zadbaj o BMI

Kolejny z czynników, który ma wpływ na ryzyko wystąpienia osteoporozy to waga naszego ciała. Wskaźnik masy ciała powinien być utrzymany na poziomie 18,5-25 kg/m2.

4. Regularnie się badaj

Elementem, który działa profilaktycznie w osteoporozie, są także badania. Regularne, coroczne badania krwi i moczu, to minimum, które możesz wykonać. W sytuacji, gdy podejrzewasz, że jesteś w grupie podniesionego ryzyka wystąpienia osteoporozy, warto również poszerzyć diagnostykę o densynometrię, czyli pomiar gęstości kości. Badanie to jest zupełnie nieinwazyjne i polega na prześwietleniu RTG wybranej partii kości (zwykle kręgosłupa lub kości udowej). Jeśli lekarz uzna za stosowne, to zaleci pogłębioną diagnostykę – zbadanie poziomu fosforu i wapnia we krwi, OB, czy poziomu wapnia w dobowej zbiórce moczu. W zależności od zebranych wyników zostanie oszacowane ryzyko wystąpienia złamań oraz dobrana stosowna do potrzeb pacjenta terapia.

5. Minimalizuj ryzyko wystąpienia upadków

Osoby, które należą do grupy podwyższonego ryzyka wystąpienia osteoporozy, powinny przeciwdziałać upadkom. Osobom starszym zaleca się korzystanie z pomocy ortopedycznych w postaci kul, laski czy balkonika. Ważna jest także korekta wad wzroku, leczenie zawrotów głowy czy minimalizowanie używania leków uspokajających i nasennych. Wszystkie te czynniki mają bowiem bezpośredni wpływ na zmysł równowagi i mogą przyczynić się do niekontrolowanego upadku, który w przypadku osteoporozy może doprowadzić do negatywnych powikłań.

Jak leczyć osteoporozę?

Poza wspomnianymi powyżej działaniami profilaktycznymi często osobom cierpiącym na osteoporozę zaleca się leczenie farmakologiczne oraz fizjoterapię – zabiegi z zakresu światłolecznictwa.