Jak wrócić do pełnej formy po operacji wstawienia endoprotezy stawu biodrowego

Stawy biodrowe są jednymi z najbardziej obciążonych i eksploatowanych stawów w ludzkim ciele. Każdy krok, każdy ruch nogą wymaga ich uczestnictwa. Po pewnym czasie dochodzi do ich zużycia na skutek choroby zwyrodnieniowej, zmian wrodzonych, schorzeń metabolicznych, reumatologicznych i wielu innych czynników. Stawy biodrowe są jak łożyska kół w samochodzie – po dłuższej eksploatacji wymagają naprawy lub wymiany.

Ratunkiem jest operacja wstawienia endoprotezy i w konsekwencji odpowiednio dobrana rehabilitacja

Pogarszający się stan stawu biodrowego, ograniczenie jego ruchomości i ciągły ból przy poruszaniu się, są wskazaniami do operacji. Najczęściej wykonywanym zabiegiem endoprotezoplastyki jest całkowita alloplastyka stawu biodrowego, czyli zastąpienie naturalnego stawu specjalnym implantem, identycznym ze strukturami anatomicznymi człowieka i składającym się z kilku precyzyjnie dobranych elementów: sztucznej panewki, głowy i trzpienia.

Po takiej operacji, pacjent odzyskuje pełną ruchomość stawu i może normalnie funkcjonować ruchowo. Warunkiem jest jednak wczesna i dobrze przeprowadzona rehabilitacja. Proces powrotu do formy trwa zazwyczaj od 6 do 12 miesięcy i obejmuje nie tylko ćwiczenia, ale również naukę nowych anatomicznych nawyków chodzenia, leżenia i siadania, o których  pacjent „zapomniał” w skutek dotychczasowych silnych doznań bólowych i musi te nawyki na nowo wyrobić – np. poprzez reedukację chodu i prawidłowej postawy ciała.

Dlaczego rehabilitacja po endoprotezie jest tak ważna?

Sama wymiana stawu biodrowego to dopiero pierwszy etap na drodze do odzyskania sprawności. Organizm tuż po operacji jest osłabiony, mięśnie muszą się zregenerować i przyzwyczaić się do nowego zakresu działania i wynikającego z niego obciążenia. Po zabiegu pacjent musi zostać pod kontrolą ortopedy, a rozpoczęcie fizjoterapii należy zacząć już pierwszego dnia po zabiegu od próby pionizacji chorego. Następnie, stopniowo wdrażana jest długotrwała nauka chodzenia – najpierw na dwóch kulach, później na jednej, by w końcu po odzyskaniu pełnej siły mięśniowej i zagojeniu się rany, pacjent znów mógł chodzić o własnych siłach.

Profesjonalna opieka Rehabilitanta to klucz do szybkiego powrotu do zdrowia. Ćwiczenia pozwolą Ci uniknąć wielu powikłań, zdarzających się u pacjentów, którzy zbyt szybko zaczynają samodzielnie forsować staw i nie stosując się do zaleceń Ortopedy i Fizjoterapeuty.

 Do takich powikłań można zaliczyć m.in.:

• obluzowanie implantu,
• pęknięcie/złamanie kości udowej lub dna panewki,
• zwichnięcie endoprotezy,
• dolegliwości bólowe,
• zwapnienia i skostnienia w okolicach stawów,
• pęknięcie ceramicznej głowy endoprotezy.

Już na samym początku rehabilitacji po endoprotezie, pacjent musi nauczyć się unikania pewnych ruchów, zwiększających ryzyko zwichnięcia głowy endoprotezy, są to: przywiedzenie operowanej kończyny, nadmierne ruchy rotacyjne oraz nadmierne zgięcie.

Jak przebiega rehabilitacja po endoprotezie?

Proces powrotu do pełnej formy po zabiegu jest długotrwały, ale warto uzbroić się w cierpliwość i nie próbować na siłę go przyspieszać, aby nie doszło do powikłań i urazów, które mogą zniweczyć cały wysiłek.

Pierwszym etapem jest rehabilitacja wczesna, trwająca do 3 miesięcy po zabiegu i jest to okres obarczony największym ryzykiem powikłań. Już w drugiej dobie rozpoczyna się nauka chodzenia, ale tylko o dwóch kulach i tylko pod opieką Rehabilitanta. Następnie: nauka siedzenia, utrzymywania odpowiedniej pozycji podczas snu, wykonywania zabiegów higienicznych, wkładania butów czy chodzenia po schodach. Mniej więcej po 6 tygodniach pacjent może uczyć się prowadzenia samochodu, pamiętając o zachowaniu szczególnej ostrożności podczas wchodzenia i wychodzenia z pojazdu.

Po 6-8 tygodniach od zabiegu można myśleć o powrocie do normalnego funkcjonowania i nauki chodzenia bez kul. Mimo iż pacjent powinien czuć się już dobrze, nie można dopuścić do tego, by zanadto się forsował. Niezbędne są również ćwiczenia funkcjonalne, dynamiczne i mające na celu wzmocnić mięśnie oraz propriocepcję (zmysł orientacji ułożenia części własnego ciała). Ten etap rehabilitacji po endoprotezie trwa około 6 miesięcy i powinien być prowadzony przez sprawdzonego, rzetelnego prywatnego Fizjoterapeutę z dostępem do nowoczesnych metod terapeutycznych. Jeśli pacjent rzetelnie stosuje się do wskazówek lekarza prowadzącego oraz Fizjoterapeuty rehabilitacja zwieńczona jest sukcesem, czyli pełnym powrotem do funkcjonalności ruchowej.

Autor: Jerzy A. Kozłowski